Życie Szkoły | 16 kwiecień 2014
* Pokazana okładka tytułu jest aktualną okładką tytułu Życie Szkoły. Kiosk24.pl nie gwarantuje, że czytany artykuł pochodzi z numeru, którego okładka jest prezentowana.
Badania wskazują, że na dwadzieścioro dzieci jedno cierpi na zaburzenia integracji sensorycznej. Oznacza to, że w każdej klasie znajduje się przynajmniej jeden uczeń, który może się zachowywać w sposób wynikający z jego specyficznych potrzeb sensorycznych. Zaburzenia integracji sensorycznej mają wpływ na uczenie się, samodzielność, rozwój społeczny oraz funkcjonowanie w klasie.
Istotną umiejętnością nauczyciela, która może znacznie ułatwić mu codzienną pracę z dziećmi z zaburzeniami sensorycznymi, jest właściwe rozpoznanie potrzeb sensorycznych swoich wychowanków i dostarczenie im tzw. odpowiedniej diety sensorycznej. Polega ona na ograniczaniu lub zintensyfikowaniu określonych bodźców w kontakcie z poszczególnymi uczniami. Aby móc to zrobić, trzeba najpierw zrozumieć, czym jest integracja sensoryczna, jaki jest jej cel i co dzieje się, gdy proces ten nie przebiega prawidłowo.
Proces integracji sensorycznej
Integracja sensoryczna to nieświadomy proces, dzięki któremu ludzie odczytują i przetwarzają informacje docierające do nich za pośrednictwem zmysłów. Wszystkie doznania płynące z poszczególnych receptorów są rejestrowane i opracowywane tak, by ostatecznie stworzyć jeden bardzo złożony i stale zmieniający się obraz. Proces integracji sensorycznej zachodzi w ośrodkowym układzie nerwowym. Jeśli przebiega właściwie, możemy właściwie odpowiadać na doświadczane bodźce. Zaburzenia integracji sensorycznej uniemożliwiają skuteczną reakcję na okoliczności, w jakich się znajdujemy. Niezdiagnozowane zaburzenia przetwarzania informacji zmysłowych przejawiają się często trudnościami w uczeniu się. Jane Ayres, która stworzyła pojęcie integracji sensorycznej, do podjęcia badań zainspirowała właśnie obserwowana rozbieżność w zakresie zdolności uczenia się między uczniami prezentującymi przeciętny poziom inteligencji. W efekcie wieloletniej pracy Ayres uznała, że istnieje pewien fundament, proces organizujący wrażenia płynące z ciała i środowiska, który jest podstawą każdej naszej reakcji i każdego działania.
Integracja sensoryczna dotyczy porządkowania informacji płynących do naszego mózgu ze wszystkich zmysłów równocześnie. Należy pamiętać o tym, że bardzo istotną rolę w efektywnym funkcjonowaniu odgrywają (poza wzrokiem, słuchem, smakiem, dotykiem i węchem) informacje odbierane przez zmysł proprioceptywny i układ przedsionkowy. Zmysł propriocepcji odnosi się do czucia własnego ciała i dotyczy czucia głębokiego, czyli bodźców płynących z mięśni i stawów. Z kolei układ przedsionkowy zwany jest zwykle zmysłem równowagi - dzięki niemu odbieramy informację o ruchu i ułożeniu w przestrzeni. Obydwa zmysły są niezwykle istotne w planowaniu ruchu, rozwoju koordynacji ruchowej i wzrokowo-ruchowej.
Warto, by nauczyciele w pracy z uczniami mieli świadomość tego, że reakcje dziecka są uwarunkowane w dużej mierze tym, co dzieje się na poziomie jego układu nerwowego. Jak czuje się uczeń, którego proces integracji sensorycznej przebiega nieprawidłowo? Niejednokrotnie będzie mu niezwykle trudno skupić się na wykonaniu zadanego ćwiczenia lub nawet uważnie wysłuchać polecenia nauczyciela. Będzie szczególnie łatwo rozpraszał się dźwiękami dopływającymi zza okna lub szeptami kolegów. Przestymulowany będzie reagował nieadekwatnie, często zbyt impulsywnie. Niedostymulowany, kierowany potrzebą ruchu, nie będzie w stanie usiedzieć długo w jednym miejscu. Zachowania, które mogą sprawiać trudność nauczycielowi, a które są wynikiem zaburzonej integracji sensorycznej, to nie kwestia słabej woli, braku motywacji ani błędów wychowawczych rodziców. Przyczyna takich zachowań może być związana z tym, w jaki sposób informacje zmysłowe, których szczególnie dużo dociera do dziecka podczas zajęć w szkole, są rejestrowane i przetwarzane przez jego mózg.
(...)
Małgorzata Stańczyk
Artykuł w całości jako plik PDF do pobrania znajduje się w zakładce Opis w ofercie tytułu Życie Szkoły.
Wróć do czytelni